Odbudowa ubytków przyszyjkowe za pomocą uniwersalnego kompozytu o właściwościach dopasowujących kolor
Wprowadzenie
Ubytki przyszyjkowe są powszechnym zjawiskiem, które może wystąpić we wszystkich grupach wiekowych (Penoni et al. 2021). Czynniki wpływające, takie jak płeć, wiek, sposób szczotkowania zębów, spożycie kwasów w diecie, a także liczba pozostałych naturalnych zębów są ważnymi czynnikami modulującymi (Penoni i in. 2021). W grupie wiekowej 15-39 lat ryzyko niepróchnicowych zmian przyszyjkowych (ang. non-carious cervical lesions, NCCL) wzrasta 2,29-krotnie wraz ze spożyciem kwasów (Penoni i in. 2021). Ponadto stosowanie twardych szczoteczek do zębów sprzyja rozwojowi NCCL (Sadaf & Ahmad 2014). Ogólnie rzecz biorąc, ważona częstość występowania NCCL wynosiła 46,7% w przeglądzie systematycznym i była wyższa w grupie wiekowej 30 lat i starszej niż u osób poniżej 30 lat (53 vs. 43%, Teixeira et al. 2020).
Jeśli istnieje wskazanie do uzupełnienia takiego ubytku, można zastosować materiały kompozytowe zgodnie z zasadami techniki adhezyjnej. Wskaźnik powodzenia takich uzupełnień różni się znacznie w zależności od badania. Porównując zastosowanie techniki wytrawiania i płukania z techniką samowytrawiania, po 6 latach zaobserwowano wskaźnik retencji wynoszący odpowiednio 92,9 i 88,9%, bez różnicy między obiema grupami (Peumans et al. 2021). Ta sama grupa robocza była w stanie zmierzyć wskaźniki retencji na poziomie 89,7% po 9 latach retencji wewnątrzustnej w innym badaniu (Peumans et al. 2018). Oprócz całkowitej utraty retencji, złamania i przebarwienia prowadzą również do niepowodzenia wypełnień kompozytowych w NCCL (Peumans et al. 2018 i 2021). W 2019 roku na rynek stomatologiczny wprowadzono materiał OMNICHROMA (TOKUYAMA DENTAL, Tokio, Japonia) (Eliezer et al. 2020). Według producenta materiał ten charakteryzuje się tym, że powinno być możliwe dopasowanie odcienia prawie każdego istniejącego odcienia zęba za pomocą tylko jednego materiału (literatura).
Koncepcja ta z pewnością oferuje korzyści dla gabinetu, na przykład mniej kolorów musi być kupowanych "na zapas". Ponadto pominięty zostaje punkt "określenie odcienia zęba" w ramach procedury leczenia, który z pewnością może być wrażliwy na technikę, ponieważ nawet krótkie fazy suszenia mogą zmienić przepuszczalność światła szkliwa (Brodbelt et al. 1982). Poniższy przypadek ilustruje odbudowę ubytków przyszyjkowych materiałem OMNICHROMA po okresie obserwacji wynoszącym 32 miesiące.
Opis przypadku: Odbudowa ubytków przyszyjkowych na zębach 13-16
U opisywanego pacjenta występowały ubytki przyszyjkowe na zębach 13-16, które wymagały leczenia. Zęby 15 i 16 były już wcześniej odbudowane uzupełnieniami kompozytowymi, ale z czasem doszło do ich częściowej utraty (ryc. 1). Leczenie odtwórcze ubytków przeprowadzono w lipcu 2018 roku. Po założeniu nici retrakcyjnych (Ultrapak, Ultradent Products GmbH, Kolonia) w celu przemieszczenia dziąsła na zębach 14-16, usunięto pozostały materiał odtwórczy na zębach 15/16 i przeprowadzono wtórną preparację tych zębów. Na zębie 13 nie trzeba było zakładać nici retrakcyjnej, ponieważ był to ubytek naddziąsłowy, ograniczony do szkliwa. Następnie przeprowadzono selektywne kondycjonowanie szkliwa przy użyciu żelu na bazie kwasu fosforowego (Gel Etchant, Kerr GmbH, Biberach) i nałożono uniwersalny materiał adhezyjny (Scotchbond Universal, 3M Deutschland GmbH, Neuss).
Uzupełnienia wykonano przy użyciu uniwersalnego kompozytu, który według producenta ma właściwości dopasowywania odcieni (OMNICHROMA, TOKUYAMA DENTAL, Tokio, Japonia), nie trzeba było dokonywać wyboru odcienia ze względu na dopasowanie odcienia związane z materiałem (ryc. 4/5). Rycina 4 przedstawia kompozyt w ubytkach 13/14 przed polimeryzacją. Na rycinie 5 kompozyt został już spolimeryzowany na zębach 13/14 i tylko nałożony na zęby 15/16. Opakerowy biały kolor jest wyraźnie widoczny przed polimeryzacją, a po polimeryzacji dostosowuje się do struktury zęba i zyskuje przezierność. Uzupełnienia po polerowaniu pokazano na rycinie 6. Dalsze kontrole przeprowadzono w odstępach 6-miesięcznych (ryc. 7). Rycina 8 przedstawia uzupełnienia po 32 miesiącach, tj. po ponad 2,5 roku retencji wewnątrzustnej. Dopasowanie kolorystyczne uzupełnień do sąsiedniej struktury zęba jest nadal bardzo dobre, ale uzupełnienia pośrednie na zębach 14-16 są obecnie planowane do wymiany z powodu niewystarczających marginesów z próchnicą wtórną.
Dyskusja
Opis przypadku przedstawia odbudowę czterech ubytków klasy V z okresem obserwacji wynoszącym 32 miesiące. W tym przypadku wewnątrzustną stabilność odcienia i dopasowanie odcienia można ocenić jako bardzo dobre. Kompozyt "OMNICHROMA" zastosowany w tym przypadku ma właściwości dopasowywania koloru, które są osiągane dzięki sferycznym wypełniaczom (średnica 260 nm) osadzonym w przeziernej matrycy. Ten specjalny skład materiału umożliwia całkowitą penetrację uzupełnienia przez wpadające światło, które jest następnie odbijane przez ścianę ubytku i rozpraszane przez wypełniacze, dodając czerwone i żółte komponenty do światła odbitego w kolorze zęba (OMNICHROMA Technical Report, TOKUYAMA), co skutkuje opisanymi właściwościami dopasowania koloru. Opublikowano już różne badania w tym zakresie.
Porównując dopasowanie odcieni zębów protetycznych w spektrum odcieni A1-A3 w przygotowanych ubytkach klasy III, stwierdzono znaczne różnice w dopasowaniu odcieni między "klasycznymi" kompozytami w odcieniach Vita a kompozytem o właściwościach dopasowujących odcień (de Abreu et al. 2021). Inne badanie in vitro na zębach bocznych wykazało, że OMNICHROMA wykazuje lepsze dopasowanie odcieni w jaśniejszych odcieniach niż w ciemniejszych odcieniach (C2, D3, Iyer et al. 2021). W innym badaniu stwierdzono silną zależność oceny właściwości dopasowania odcienia od wielkości uzupełnienia: w przypadku całkowitego pokrycia warstwami zęba bocznego OMNICHROMA wykazała największe rozbieżności w odcieniach, a w przypadku ubytków klasy I wizualnie ocenione dopasowanie odcienia było najlepsze (Pereira Sanchez et al. 2019).
Ponadto istnieje zależność od głębokości ubytku, dopasowanie kolorów w ubytkach o głębokości 3 mm było znacznie lepsze niż w ubytkach o głębokości 2 mm (Akgül et al. 2022). OMNICHROMA wykazała stabilność koloru po sztucznym starzeniu w badaniu (Sensi et al. 2021), co zostało również potwierdzone w przypadku prezentowanego pacjenta po 32 miesiącach retencji wewnątrzustnej uzupełnień (porównaj ryc. 8).
Podsumowując, OMNICHROMA stanowi interesującą alternatywę dla praktyki w przypadku małych i średnich ubytków. W przypadku dużych ubytków, zwłaszcza klasy III i IV, dopasowanie odcienia może być nieco gorsze; w razie potrzeby można temu zaradzić, stosując OMNICHROMA BLOCKER (TOKUYAMA DENTAL, Tokio, Japonia). Zaletą tego materiału jest z pewnością uproszczenie istniejących protokołów, takich jak pobieranie odcieni, które w dużym stopniu zależy od lekarza, a następnie nakładanie warstw uzupełnienia przy użyciu tylko jednego materiału.
Lista literatury na życzenie.
Autor:
Prof. dr Anne-Katrin Lührs
Starszy lekarz w Klinice Stomatologii Zachowawczej, Periodontologii i Stomatologii Zapobiegawczej, Medizinische Hochschule Hannover (kierownik: prof. dr Nadine Schlüter)
Carl-Neuberg-Str. 1
DE-30625 Hanower
Niemcy
Tel.: 0511 5324815
https://www.mhh.de/kliniken-der-mhh/klinik-fuer-zahnerhaltung-parodontologie-und-praeventivzahnmedizin